Podział spółki przez wydzielenie jako forma ochrony majątku przedsiębiorcy

Podział spółki przez wydzielenie to jedna z form restrukturyzacji, która pozwala na przekazanie części majątku spółki dzielonej do innej spółki, przy jednoczesnym zachowaniu jej dalszego funkcjonowania. Jest to rozwiązanie często stosowane w celu optymalizacji działalności, ochrony majątku oraz reorganizacji struktury biznesowej.

Rodzaje podziału spółek kapitałowych

• Kodeks spółek handlowych (KSH) przewiduje kilka form podziału spółek kapitałowych:
• Podział przez przejęcie – cały majątek spółki dzielonej zostaje przeniesiony na inną, istniejącą spółkę, a sama spółka dzielona przestaje istnieć.
• Podział przez zawiązanie nowych spółek – spółka dzielona przekazuje swój majątek do nowo utworzonych spółek, co skutkuje jej rozwiązaniem bez likwidacji.
• Podział mieszany – część majątku spółki dzielonej trafia zarówno do istniejących, jak i nowo utworzonych spółek, a sama spółka ulega rozwiązaniu.
• Podział przez wydzielenie – część majątku jest przekazywana do innej spółki, ale spółka dzielona nadal istnieje i prowadzi działalność.

Etapy podziału przez wydzielenie

1. Przygotowanie planu podziału – dokument musi zawierać szczegółowy opis majątku, sposób jego podziału oraz informacje dotyczące udziałów lub akcji.
2. Ogłoszenie planu podziału – konieczne minimum sześć tygodni przed podjęciem uchwały, aby wspólnicy mieli czas na analizę i zgłoszenie ewentualnych uwag.
3. Sporządzenie sprawozdania zarządu – wyjaśnia ono powody podziału oraz jego skutki prawne i ekonomiczne dla spółki i wspólników.
4. Badanie przez biegłego – co do zasady, plan podziału podlega kontroli biegłego rewidenta, chyba że wszyscy wspólnicy wyrażą zgodę na jego pominięcie.
5. Podjęcie uchwały o podziale – zatwierdzenie planu przez zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie akcjonariuszy.
6. Zgłoszenie do KRS – dopiero po rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym podział nabiera mocy prawnej.

Korzyści z podziału przez wydzielenie

• Zwiększenie bezpieczeństwa finansowego – ograniczenie ryzyka poprzez oddzielenie części działalności, np. tej bardziej ryzykownej.
• Lepsza kontrola nad biznesem – podział może poprawić efektywność zarządzania i umożliwić skoncentrowanie się na kluczowych obszarach działalności.
• Możliwość pozyskania inwestora – wydzielona część przedsiębiorstwa może stanowić atrakcyjny podmiot dla potencjalnych inwestorów lub partnerów biznesowych.
• Optymalizacja podatkowa – w niektórych przypadkach podział może pomóc w minimalizacji obciążeń podatkowych, pod warunkiem właściwego planowania transakcji.

Konsekwencje podatkowe podziału przez wydzielenie

Ważnym aspektem jest określenie, czy przenoszona część majątku stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa (ZCP).

• Jeśli tak, podział może być neutralny podatkowo, co oznacza brak podatku dochodowego i VAT.
• Jeśli wydzielana część nie spełnia definicji ZCP, może pojawić się obowiązek podatkowy, zarówno po stronie spółki dzielonej, jak i przejmującej.

Podział może wiązać się również z obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC), zależnie od struktury transakcji.

Podział przez wyodrębnienie – nowelizacja przepisów

Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych z 2023 r. wprowadziła nową formę podziału – podział przez wyodrębnienie. Jest to zbliżona koncepcja do podziału przez wydzielenie, ale z pewnymi różnicami:

• Spółka dzielona nie przekazuje majątku bezpośrednio – może on zostać przeniesiony w formie nowych akcji lub udziałów.
• Elastyczność w kształtowaniu struktury majątku – pozwala na bardziej precyzyjne przenoszenie składników aktywów bez całkowitego oddzielania działalności.

Podsumowanie

Podział spółki przez wydzielenie to skuteczne narzędzie do reorganizacji działalności, poprawy jej efektywności i ochrony majątku. Proces ten wymaga jednak starannego planowania oraz zgodności z przepisami Kodeksu spółek handlowych.

Ze względu na potencjalne konsekwencje podatkowe i prawne, warto skonsultować się z doświadczonym prawnikiem, aby uniknąć ryzyk i zoptymalizować cały proces.

O autorze

Rafal Olejnik

Adwokat, Partner zarządzający kancelarią Dowlegal. Wieloletni praktyk. Doradca zarządów wielu spółek, w tym spółek notowanych na giełdzie papierów wartościowych. Pasjonat ochrony interesów członków zarządu (czasem jednak stający po drugiej stronie) oraz właścicieli działalności gospodarczych, który stoi na stanowisku, że priorytetem dla każdego przedsiębiorcy powinna być konieczność ochrony tak interesu spółki, którą zarządza, jak też, a może przede wszystkim, interesu osobistego.