Niedawna tragedia podczas zawodów „King of Poland – Drag Race Cup” w Krośnie kolejny raz zmusza nas do zastanowienia się, kto ponosi odpowiedzialność za bezpieczeństwo na dużych imprezach. To ważne pytanie nie tylko dla organizatorów, ale również dla każdego, kto bierze udział w takich wydarzeniach – jako uczestnik lub widz. Wypadki, takie jak ten w Krośnie, pokazują, że odpowiedzialność może wiązać się z naprawdę poważnymi konsekwencjami.
Organizator imprezy masowej – kiedy jest odpowiedzialny?
Zasada jest prosta – jeśli wyrządzisz komuś szkodę, musisz ją naprawić. Tak mówi art. 415 Kodeksu cywilnego. Jednak w przypadku imprez masowych sytuacja robi się trochę bardziej skomplikowana, bo dochodzą tutaj specjalne przepisy, takie jak Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych. To właśnie ona narzuca organizatorom obowiązek zapewnienia odpowiednich warunków bezpieczeństwa wszystkim obecnym.
Krosno – czy organizator może przerzucić odpowiedzialność na uczestników?
W Krośnie organizatorzy próbowali przenieść odpowiedzialność na uczestników i widzów przez odpowiednie zapisy regulaminowe. Brzmi realnie? Być może, ale należy to przeanalizować i zestawić z aktualnie obowiązującym stanem prawnym. Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach, m.in. II CK 794/04 oraz III CK 430/03, wielokrotnie podkreślał, że organizator nie może skutecznie zwolnić się z odpowiedzialności za szkody wynikające z rażącego niedbalstwa lub winy umyślnej. Innymi słowy – klauzule typu „uczestniczysz na własne ryzyko” nie działają w sytuacjach poważnych zaniedbań. Organizator w opublikowanym regulaminie zamieścił m.in zapis „Kierowcy startują w zawodach na własną odpowiedzialność ze świadomością istnienia ryzyka utraty zdrowia lub życia. Organizator nie odpowiada za szkody spowodowane przez kierowców wobec osób jak również nie bierze na siebie odpowiedzialności za konsekwencje wypadków dla samych kierowców lub mienia”. Klauzule wskazujące, że organizator nie ponosi odpowiedzialności, są standardową praktyką w regulaminach imprez sportowych, jednak ich skuteczność w świetle prawa jest ograniczona. Zgodnie z art. 473 § 2 KC, nie można skutecznie wyłączyć odpowiedzialności za szkody wyrządzone umyślnie lub wynikłe z rażącego niedbalstwa.
Czym jest rażące niedbalstwo organizatora?
Rażące niedbalstwo to po prostu poważne zaniedbanie obowiązków dotyczących bezpieczeństwa. Na przykład, gdy organizator nie zabezpieczy odpowiednio trasy wyścigu, nie ustawi wystarczających barier ochronnych albo nie poinformuje widzów o strefach zagrożenia. Jeżeli sąd uzna, że organizator dopuścił się takiego rażącego niedbalstwa, będzie musiał ponieść odpowiedzialność – i żaden regulamin tego nie zmieni.
A co z odpowiedzialnością uczestników i widzów?
Organizatorzy nie zawsze są jedynymi odpowiedzialnymi. Jeśli na przykład uczestnik złamał regulamin lub przepisy i spowodował zagrożenie, może ponieść pełną odpowiedzialność za spowodowaną szkodę. Podobnie jest z widzami – jeśli świadomie zajmują miejsca, które są oznaczone jako niebezpieczne lub niedozwolone, sąd może zmniejszyć odszkodowanie, wskazując na ich współodpowiedzialność. Tutaj zastosowanie ma art. 362 Kodeksu cywilnego, dotyczący współprzyczynienia się poszkodowanego do szkody.
Co mówią orzeczenia Sądu Najwyższego?
Według Sądu Najwyższego kluczowym obowiązkiem organizatora jest dbałość o bezpieczeństwo uczestników i widzów. Orzeczenie II CK 794/04 z dnia 20 lipca 2005 r. podkreśla, że odpowiedzialność organizatora opiera się przede wszystkim na braku należytej staranności w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa imprezy. Natomiast orzeczenie III CK 430/03 z dnia 2 grudnia 2003 r. wskazuje, że nawet brak szczegółowych regulacji nie zwalnia organizatora z obowiązku podejmowania działań zapobiegających potencjalnym szkodom.
Wnioski dla organizatorów imprez masowych
Tragedia w Krośnie to ważna lekcja dla każdego organizatora. Nie da się całkowicie uniknąć odpowiedzialności za bezpieczeństwo uczestników czy widzów, nawet najbardziej sprytnymi regulaminami. Najlepszą obroną jest więc dobre przygotowanie i profesjonalizm.
A jeżeli macie jakiekolwiek wątpliwości, warto wcześniej zasięgnąć porady prawnej. Dzięki temu unikniecie nie tylko problemów finansowych, ale i strat wizerunkowych, które mogą być naprawdę kosztowne.
