Kredyty denominowane i indeksowane to dwa różne produkty finansowe, które różnią się przede wszystkim walutą, w jakiej są wyrażone oraz sposobem ich wypłaty i spłaty. Warto zrozumieć te różnice, aby podejmować świadome decyzje finansowe.

Czym jest kredyt denominowany?

Kredyt denominowany polega na tym, że otrzymujemy umówione kwoty w walucie, w której zaciągnęliśmy kredyt. Saldo zobowiązania jest określone w obcej walucie, co wpływa na sposób spłaty. Kredyt denominowany jest bardziej ryzykowny z punktu widzenia kredytobiorcy, albowiem kredytobiorca w dacie sporządzenia umowy kredytowej wie ile co prawda pożyczy waluty obcej (o ile taka waluta była mu realnie przedstawiona), natomiast nie wiedział ile środków otrzyma w polskich złotych, a to przecież najczęściej wartość wyrażona w polskich złotych była wartością kluczową dla kredytobiorcy. W praktyce mogło się okazać, że co prawda umówiona wartość w walucie zostanie wypłacona, jednakże po przeliczeniu według kursu kupna banku (również w przypadku możliwości wypłaty bezpośrednio w walucie i przeliczenia kwoty po kursie w kantorze), kredytobiorca nie otrzyma oczekiwanej kwoty w polskich złotych, a przecież zazwyczaj kwoty w polskich złotych kredytobiorca potrzebował

Czym jest kredyt indeksowany?

Kredyt indeksowany to forma kredytu, w której środki wypłacane są klientom w złotówkach, mimo że kwota kredytu jest przeliczana na walutę obcą. Jest to mniej ryzykowne rozwiązanie z praktycznego punktu widzenia, albowiem kredytobiorca wiedział w dniu podpisania umowy jaką kwotę kredytu otrzyma w polskich złotych, natomiast kredytobiorca nie miał wiedzy jaką wartość waluty otrzyma w ramach kredytowania, a co za tym idzie, nie miał wiedzy jaka wysokość raty w walucie będzie obowiązywała. Ryzyko kursowe przy wypłacie takiego kredytu schematycznie było przesunięte na kredytobiorcę, albowiem bank na etapie wypłaty środków nie definiował ściśle wartości zobowiązania wyrażonego w walucie kredytu. De facto historycznie trudno kredyty w walucie, udzielane w latach 2000-1015 nazwać kredytami walutowymi, albowiem banki, mimo, że tworzyły zapis księgowy w walucie, nigdy nie były zainteresowane udzielaniem kredytów w walucie, a zastosowaniem przelicznika – tabeli kursowa banku (kurs kupna przy wypłacie kredytu i kurs sprzedaży przy spłacie kredytu).  

Jakie są różnice między kredytem denominowanym a indeksowanym?

Różnice między kredytem denominowanym a indeksowanym dotyczą głównie waluty, w jakiej wyrażona jest kwota kredytu oraz sposobu jej wypłaty. Kredyt denominowany jest wypłacany w walucie obcej, natomiast kredyt indeksowany w złotówkach. Istotne są także różnice w ryzyku kursowym związanym z tymi produktami finansowymi przy wypłacie kredytu, albowiem przy wypłacie kredytu denominowanego kredytobiorca ponosi ryzyko niewiadomej faktycznie wypłaconych środków w polskich złotych, natomiast w przypadku kredytu indeksowanego do waluty kredytobiorca ponosi ryzyko niewiadomej faktycznego zobowiązania, albowiem, gdyby przyjąć, że kredytobiorca zobowiązuje się do spłaty określonej liczby, czy to franków czy to euro, wówczas w dniu podpisania umowy kredytowej kredytobiorca nie był w stanie określić wartości waluty do spłaty.

Wpływ na saldo kredytu i wysokość raty

Saldo kredytu w przypadku kredytu denominowanego określone jest w obcej walucie, co wpływa na wysokość raty spłaty, które są przeliczane po bieżącym kursie. W kredycie indeksowanym saldo jest w złotówkach, co czyni go mniej ryzykownym, ponieważ wysokość rat jest bardziej przewidywalna. Zasadniczo miernik wartości nie miał znaczenia dla wysokości spłaty rat, albowiem w jednym i drugim przypadku kredytobiorca był zakupem nieruchomości w określonej cenie. Zatem wyłącznie zapis w umowie będzie się różnił. Bank na potrzeby waloryzacji każdorazowo zapisywał saldo kredytu w walucie, w związku z powyższym, wspólnym mianownikiem zarówno dla umowy kredytu indeksowanego i denominowanego będzie zapis w księgach w walucie, natomiast wartością odróżniającą będą inaczej zapisane kwoty w samej umowie. 

Ryzyko kursowe i jego konsekwencje

Zarówno kredyt denominowany, jak i indeksowany wiążą się z ryzykiem kursowym. W przypadku kredytu denominowanego ryzyko to jest większe, ponieważ zmiany kursów walutowych mogą znacznie wpłynąć na wysokość rat. Kredyt indeksowany, mimo że wypłacany w złotówkach, także niesie ryzyko kursowe, szczególnie w kontekście przeliczeń na walutę obcą.

Jakie są prawne aspekty kredytów denominowanych i indeksowanych?

Prawne aspekty kredytów denominowanych i indeksowanych obejmują kwestie związane z umową kredytu, klauzulami abuzywnymi, oraz orzecznictwem w sprawach dotyczących tych produktów. Warto zwrócić uwagę na Ustawę antyspreadową, która może wpływać na warunki kredytowania.

Umowa kredytu i klauzule abuzywne

Umowa kredytu powinna być dokładnie analizowana pod kątem klauzul abuzywnych, które mogą być nieważne. Kredytobiorcy często borykają się z problemem nieuczciwych praktyk w umowach, co może prowadzić do unieważnienia umowy lub odfrankowienia kredytu. Ponad 90% umów kredytów zawierają klauzule niedozwolone prowadzące do nieważności. Przy kredytach denominowanych nawet w przypadku chęci sądu do utrzymania umowy z wyłączeniem z niej klauzul niedozwolonych sąd nie ma żadnej prawnej możliwości utrzymania umowy w obiegu. 

Orzecznictwo i decyzje Sądu Najwyższego

Orzecznictwo, w tym decyzje Sądu Najwyższego, ma kluczowe znaczenie dla interpretacji umów kredytowych oraz oceny klauzul abuzywnych. Kredytobiorcy mogą korzystać z pomocy prawnej w przypadku sporów dotyczących warunków umowy. Orzecznictwo zarówno polskie, jak też europejskie jednoznacznie definiuje proces sądowy. Praktycznie wszystkie umowy wyłączane są przez sądy z obiegu prawnego. Sądy wskazują na zaniechania banków związane z treścią umowy. Kancelaria Adwokacka Dowlegal zapewnia pomoc prawną kredytobiorcom od wielu lat chroniąc ich prawa przez bankami. 

Wpływ Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Decyzje Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wpływają na krajowe przepisy dotyczące kredytów denominowanych i indeksowanych. Orzeczenia te mogą mieć znaczenie dla ochrony konsumentów oraz stosowania klauzul abuzywnych w umowach kredytowych. W początkowej fazie walki w sprawach kredytów denominowanych i indeksowanych, zawierających klauzule niedozwolone, orzecznictwo nie było tak jednoznacznie sprofilowanej jak dziś. Aktualnie sytuacja prawna kredytobiorców jest bardzo dobra, albowiem niemal we wszystkich sprawach sądy wskazują na zaniechania. Trybunał Sprawiedliwości od roku 2019 przyznawał rację kredytobiorcom, którzy niczym walcząc z Goliatem otrzymywali oręże do walki.

Jeżeli po przeczytaniu tego wpisu uważasz, że może on pomóc innym osobom, mamy prośbę o jego udostępnienie, co na pewno będzie dla nas stanowiło zdecydowaną motywację do dalszego rozwoju tego miejsca…

Prowadzimy skuteczne unieważnienie kredytu frankowego, zapraszamy do kontaktu.

Spodobał Ci się nasz artykuł? Przeczytaj podobne wpisy

Rafał Olejnik

Adwokat, Partner zarządzający kancelarią Dowlegal. Wieloletni praktyk. Doradca zarządów wielu spółek, w tym spółek notowanych na giełdzie papierów wartościowych. Pasjonat ochrony interesów członków zarządu (czasem jednak stający po drugiej stronie) oraz właścicieli działalności gospodarczych, który stoi na stanowisku, że priorytetem dla każdego przedsiębiorcy powinna być konieczność ochrony tak interesu spółki, którą zarządza, jak też, a może przede wszystkim, interesu osobistego.