Jedną z najważniejszych cech przekształcenia przedsiębiorcy jest zasada ciągłości praw i obowiązków. Na mocy tej zasady podmiot po udanym procesie zmiany formy działalności gospodarczej pozostanie stroną wszelkich stosunków prawnych, których był przed dniem przekształcenia.

Ciągłość praw i obowiązków przekształconego podmiotu jest najistotniejszym elementem procesu przekształcenia spółek i przedsiębiorców. To właśnie ta zasada powoduje, że przekształcana spółka jest cały czas tym samym podmiotem. W procesie zmiany formy działalności nie występuje żaden byt pośredni jak ma to miejsce w zawiązywaniu spółki kapitałowej. Kiedy wspólnicy spółki kapitałowej podpisują umowę spółki powstaje spółka „w organizacji” i istnieje ona do momentu jej rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Wielokrotnie w orzecznictwie Sądów administracyjnych można spotkać się z tezą, iż przekształcenie to zmiany wewnętrzne przedsiębiorcy i nie mają większego wpływu na ich relacje z innymi podmiotami obrotu gospodarcze czy organami administracji publicznej. Zasada ciągłości praw i obowiązków zawarta w artykule 553 Kodeksu spółek handlowych jest uniwersalna dla wszystkich dopuszczalnych przez K.S.H.

Jednoosobowi przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji i Informacji Gospodarczej do roku 2011 nie mieli możliwości skorzystania z instytucji przekształcenia. Musieli oni wprowadzać pojedynczo każdy składnik przedsiębiorstwa do spółki kapitałowej, co wiązało się z ryzykiem. Kontrahent takiej osoby mógł mieć podejrzenia, że przedsiębiorca zmienia formę w celu ucieczki od odpowiedzialności za zaciągnięte zobowiązania, a tym samym nie wyrazić zgody na zawarcie aneksu do umów, które zawarł z przedsiębiorcą fizycznym.

Czym różni się przekształcenie na podstawie przepisów K.S.H. względem tworzenie spółki przez wniesienie aportu?

Alternatywną do przekształcenia w myśl przepisów Kodeksu spółek handlowych jest założenie spółki kapitałowej i wprowadzenie majątku przedsiębiorcy (zorganizowanej części przedsiębiorstwa) jako aport. Wiążę się to jednak z niedogodnościami dla przedsiębiorcy przede wszystkim od strony praktycznej – przedsiębiorca traci historię działalności. W aktualnym odpisie z Krajowego Rejestru Sądowego będzie widniała bieżąca data rejestracji, bez wiążącej wzmianki o przekształceniu i zachowaniu zatem ciągłości, zatem jeżeli przedsiębiorca planuje pozyskanie kredytowania, leasingu, wówczas ta historia może mieć ogromne znaczenie.

„Spółce przekształconej przysługują wszelkie prawa i obowiązki przekształcanego przedsiębiorcy”

Pamiętajmy, że przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przekształcanego przedsiębiorcy. W wyniku przekształcenia dochodzi do zmiany formy prawnej przedsiębiorcy i nie ma to wpływu na jej istnienie w obrocie gospodarczym.

Co to oznacza w praktyce?

Ciągłość praw i obowiązków umożliwia płynność przejścia ze starej formy prowadzenia działalności gospodarczej na nową. Przekształcona spółka nie będzie musiała zawierać żadnych aneksów do zawartych wcześniej umów. Zabezpiecza to sytuacje kontrahentów przedsiębiorcy oraz oszczędza czas, jaki przekształcony podmiot musiałby spędzić na podpisywaniu nowych umów. Wszelkie umowy kredytów czy leasingu na samochody i inne urządzenia również pozostają ważne. Umowy z instytucjami finansowymi, którymi był związany przedsiębiorca przed dniem przekształcenia nie ulegają rozwiązaniu. Wszelkie prawa i obowiązki przechodzą na spółkę przekształconą.

Przekształcenie będzie miało ogromne znaczenie dla beneficjentów dotacji z PFR. Regulamin Tarczy Finansowej Polskiego Funduszu Rozwoju wskazuje w § 4 ust. 4 lit. a) oraz § 5 ust, 3 lit. a) przesłanki zwrotu otrzymanej przez mikro przedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców subwencji w wysokości 100%. W myśl przytoczonych przepisów subwencja podlega zwrotowi w przypadku, gdy w okresie 12 miesięcy od dnia przyznania finansowego wsparcia przedsiębiorca:

– Przestanie prowadzić działalność gospodarczą (zawieszenie działalności będzie miało taki sam skutek)
– Rozpocznie postępowanie likwidacyjne, restrukturyzacyjne bądź upadłościowe

Polski Fundusz Rozwoju zabrał głos w sprawie procesu zmiany formy działalności gospodarczej przez beneficjentów subwencji. PFR stwierdził, iż reorganizacja przedsiębiorcy w myśl przepisów o przekształceniu zawartych w Kodeksie spółek handlowych nie spowoduje obowiązku zwrotu uzyskanej subwencji.

Firma, pod która przedsiębiorca prowadził działalność gospodarczą będzie wymagała modyfikacji, aby spełniała wymagania nałożone przez przepisy prawa. Nie ma żadnych przeciwskazań, aby kontynuować działalność pod dotychczasową firmą, jednak w zależności od wybranej spółki docelowej należy oznaczyć formę działalności gospodarczej. Ponadto, jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się na kompletną zmianę nazwy, będzie on zobowiązany na podstawie art. 5843 K.S.H do podawania przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia dawnej firmy w nawiasie z dopiskiem „dawniej”

Zasada ta będzie miała zastosowanie nie tylko w stosunkach prawa prywatnego. Ciągłość praw i obowiązków dotyczy również relacji między przedsiębiorcą, a organami administracji publicznej. Będąc przedsiębiorcą uzyskujemy różnorodne uprawnienia wynikające z przepisów administracyjnego materialnego. Art. 553 § 3 Kodeksu spółek handlowych wskazuje przede wszystkim na zezwolenia, ulgi oraz koncesje. Podmiot przekształcony pozostanie stroną tych praw, jeżeli ustawa lub decyzja nie stanowi inaczej. Przepis ten ma za zadanie usuwać z obrotu gospodarczego podmioty, które w wyniku przekształcenia utraciły możliwość korzystania z uzyskanych uprawnień. W przepisach prawa polskiego jest wiele przypadków, w których możliwość wykonywania konkretnej działalności gospodarczej jest uzależniona od formy w jakiej działa przedsiębiorca. Uzyskanie koncesji na organizowanie gier hazardowych wymaga prowadzenia działalności w formie spółki akcyjnej bądź spółki z o.o.

Działalność bankowa ma podobne restrykcje. Jeżeli bank działający w formie spółki akcyjnej dokona przekształcenia to z mocy prawa zezwolenie wydane przez Komisje Nadzoru Finansowego wygaśnie, ponieważ wymagania nakładane przez Ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 Prawo Bankowe przestaną być spełniane przez takiego przedsiębiorcę. Występują również przypadki, gdzie uprawnienia administracyjnoprawne nie przechodzą z mocy prawa na przekształcony podmiot. Należy tutaj wskazać m.in. licencji przewozowej. Ograniczenie to jest uregulowane w art. 13 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o Transporcie Drogowym. Zgodnie z tym przepisem zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub licencji nie można odstąpić osobom trzecim ani przenosić uprawnień z nich wynikających osobom trzecim. Przedsiębiorca władający takim prawem będzie musiał złożyć wniosek o przeniesienie zezwolenia bądź licencji do organu, który udzielił przedsiębiorcy to uprawnienie. Organem odpowiedzialnym za wydanie takiej decyzji jest Główny Inspektor Transportu Drogowego lub starosta.

Odpowiedzialność za stare zobowiązania

Na tym etapie warto również poruszyć temat zobowiązań, które powstały przed dniem przekształcenia. Osoby dokonujące obrotu gospodarczego z przekształconym przedsiębiorcą nie muszą się obawiać, że ich kontrahent uniknie wypełniania zawartych wcześniej umów. Zgodnie z art. 58413 Kodeksu Spółek Handlowych Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą zarejestrowaną w CEiDG jest zobowiązany solidarnie z przekształconą spółką przez okres 3 lat od dnia przekształcenia. Przez dzień przekształcenia należy rozumieć dzień, w którym spółka przekształcona zostanie wpisana do rejestru przez Sąd rejestrowy. Pozywając przekształcony podmiot za niespełnione świadczenie, możemy również pozwać przedsiębiorcę, który prowadził działalność gospodarczą jako osoba fizyczna przed zmianą jej formy. Nie będzie tutaj miało znaczenia czy przekształcona spółka będzie działała w formie spółki kapitałowej, w której zgodnie z przepisami K.S.H. wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania zaciągnięte w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Wszelkie umowy zawarte po wpisie nowej spółki do rejestru będą zaciągane jako osoba prawna i to właśnie ten podmiot będzie odpowiadał za ich spełnienie.

Więcej na temat spółek kapitałowych, możesz przeczytać pod tymi linkami:
Przekształcenie działalności gospodarczej w spółkę kapitałową – krok po kroku
Uproszczona procedura przekształcenia spółki w inny rodzaj spółki
Spółka kapitałowa jako bezpieczna forma prowadzenia działalności gospodarczej

Jeżeli po przeczytaniu tego wpisu uważasz, że może on pomóc innym osobom, mamy prośbę o jego udostępnienie, co na pewno będzie dla nas stanowiło zdecydowaną motywację do dalszego rozwoju tego miejsca…

Spodobał Ci się nasz artykuł? Przeczytaj podobne wpisy

Rafał Olejnik

Rafał Olejnik

Adwokat, Partner zarządzający kancelarią Dowlegal. Wieloletni praktyk. Doradca zarządów wielu spółek, w tym spółek notowanych na giełdzie papierów wartościowych. Pasjonat ochrony interesów członków zarządu (czasem jednak stający po drugiej stronie) oraz właścicieli działalności gospodarczych, który stoi na stanowisku, że priorytetem dla każdego przedsiębiorcy powinna być konieczność ochrony tak interesu spółki, którą zarządza, jak też, a może przede wszystkim, interesu osobistego.