Zapis na sąd polubowny w umowach inwestycyjnych
Sądownictwo arbitrażowe cieszy się coraz większą popularnością, co można zaobserwować po szybko rosnącej ilości spraw kierowanych do sądów polubownych. Coraz częściej wspólnicy spółek decydują się na rozstrzyganie wewnętrznych sporów między wspólnikami, jak również między wspólnikami a spółką w sądach arbitrażowych.
Skuteczny zapis na sąd polubowny może wykluczyć możliwość dochodzenia swoich praw na drodze postępowania sądowego
W literaturze przedmiotu przyczyn rezygnacji przez przedsiębiorców z sądownictwa powszechnego i kierowania spraw przed sąd arbitrażowy upatruje się w szybkości postępowania (zazwyczaj postępowanie kończy się po przeprowadzeniu jednej rozprawy), jednoinstancyjności i poufności (tzw. „zasada tajności”) mającej istotne znaczenie przy sporach głośnych medialnie, czy też w wewnętrznych sporach dużych spółek handlowych. Chęć przeprowadzenia postępowania w sposób sprawny i utajniony powoduje, że założyciele spółki już w samej umowie spółki lub odpowiednio w jej statucie zawierają umowę w postaci zapisu na sąd polubowny (tzw. „klauzulę arbitrażową”) i wówczas zapis stanowi integralną część tej umowy.
Zapis na sąd polubowny w praktyce
Zdarza się również tak, że zapis na sąd polubowny zostaje zawarty w formie aneksu do umowy spółki (statutu) lub jako zupełnie odrębna umowa, np. w przypadku nowej inwestycji, w celu uregulowania sposobu postępowania na wypadek ewentualnego sporu z inwestorem, zapis na sąd polubowny zawiera się w umowie inwestycyjnej. Zapis na sąd polubowny w umowach inwestycyjnych określa tryb postępowania w przypadku wystąpienia sporów między spółką a inwestorem poddając je pod rozstrzygnięcie sądu polubownego, a nie sądu powszechnego.
Klauzula arbitrażowa powinna w sposób niebudzący wątpliwości wskazywać, jakiego rodzaju spory będą rozstrzygane przez sąd arbitrażowy oraz nazwę wybranego przez strony sądu. Obecnie najbardziej popularne wśród przedsiębiorców są stałe sądy arbitrażowe takie jak: Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, który jest jednocześnie najstarszym tego typu sądem w Polsce, czy też Sąd Arbitrażowy przy Konfederacji Lewiatan. Szczegółowe określenie spraw oddanych pod sądownictwo polubowne oraz wskazanie właściwości sądu arbitrażowego ma znaczenie wtedy, gdy strona zapisu na sąd polubowny złoży pozew lub wniosek o wszczęcie postępowania nieprocesowego do sądu powszechnego, z ominięciem procedury ustalonej w zapisie na sąd polubowny. Takich sytuacji nie można wykluczyć, a nawet zdarzają się one dość często w praktyce. Sąd powszechny rozpozna taki pozew (wniosek), chyba że pozwany lub uczestnik postępowania nieprocesowego zgłosi zarzut istnienia zapisu na sąd polubowny w odpowiednim momencie, a więc przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy.
Z uwagi na prywatny charakter postępowania arbitrażowego nie przysługuje stronie zwolnienie od kosztów sądowych, jak też nie istnieje górna granica opłaty, co przy dużych wartościach przedmiotu sporu może realnie uniemożliwić dochodzenie roszczeń
W praktyce sądowej strona wdaje się w spór, co do istoty sprawy wtedy, gdy zaczyna wypowiadać się w kwestiach dotyczących żądania strony występującej z roszczeniem, a więc gdy jej wypowiedzi dotyczą samego przedmiotu postępowania. Należy mieć też na uwadze, że zarzut na sąd polubowny oprócz zgłoszenia go w odpowiednim momencie, musi być ważny, skuteczny, wykonalny oraz pozostawać w mocy. W przypadku, gdy warunki te zostaną spełnione, a sąd polubowny nie orzeknie o swej niewłaściwości, wówczas zarzut zapisu na sąd polubowny można uznać za skuteczny i sąd powszechny odrzuci pozew.
Podsumowując, zawarcie zapisu na sąd polubowny (klauzuli arbitrażowej) w umowie inwestycyjnej pomimo szeregu zalet winno być bardzo dokładnie przemyślane przez obie strony umowy i precyzyjnie określać elementy poddane pod arbitraż. W sytuacji późniejszych konfliktów z inwestorem i próby ich rozwiązania (przez którąkolwiek ze stron sporu) z ominięciem treści zapisu na sąd polubowny może powodować, iż pozew zostanie odrzucony, a zatem wszelkie skutki procesowe związane z jego wniesieniem staną się bezprzedmiotowe.
Jeżeli po przeczytaniu tego wpisu uważasz, że może on pomóc innym osobom, mamy prośbę o jego udostępnienie, co na pewno będzie dla nas stanowiło zdecydowaną motywację do dalszego rozwoju tego miejsca…
Spodobał Ci się nasz artykuł? Przeczytaj podobne wpisy
Siła wyższa w umowie – wszystko co musisz wiedzieć
W pierwszej kolejności powinniśmy sobie odpowiedzieć na pytanie „czym jest siła wyższa?” Siła wyższa, mimo tego, że jej pojęcie nie zostało zdefiniowane w kodeksie, zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą, siła wyższa jest zdarzeniem: zewnętrznym,...
Jak poprawnie zawrzeć umowę?
Umowy towarzyszą nam każdego dnia. Często nie zdajemy sobie nawet sprawy, że zawieramy umowę, bo jakżeby inaczej nazwać sytuację, w której brat/siostra/kolega prosi o pożyczkę, my się na pożyczkę zgadzamy, przy czym strony ustnie ustaliły, że...
Umowa licencyjna – Jak dobrze udzielić licencji?
W pierwszej kolejności należałoby wyjaśnić co to w ogóle jest licencja na gruncie ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Mianowicie licencja to prawna forma dająca możliwość korzystania z utworu. Korzystanie z utworu w pełni reguluje...
Adwokat, Partner zarządzający kancelarią Dowlegal. Wieloletni praktyk. Doradca zarządów wielu spółek, w tym spółek notowanych na giełdzie papierów wartościowych. Pasjonat ochrony interesów członków zarządu (czasem jednak stający po drugiej stronie) oraz właścicieli działalności gospodarczych, który stoi na stanowisku, że priorytetem dla każdego przedsiębiorcy powinna być konieczność ochrony tak interesu spółki, którą zarządza, jak też, a może przede wszystkim, interesu osobistego.
